Cân nhắc đánh thuế VAT tất cả hàng hóa nhập khẩu qua Shopee, Lazada, TikTok

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Lê Quang Mạnh trình bày báo cáo thẩm tra.

Tiếp tục Kỳ họp thứ 7, chiều 17/6, Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc thay mặt Chính phủ trình tờ trình dự án luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi).

Ông Phớc cho biết, dự án luật sửa đổi, bổ sung quy định tại 11 điều của luật hiện hành, gồm người nộp thuế; đối tượng không chịu thuế; giá tính thuế; thuế suất; phương pháp khấu trừ thuế; phương pháp tính trực tiếp trên VAT; khấu trừ thuế VAT đầu vào; các trường hợp hoàn thuế; hóa đơn, chứng từ; hiệu lực thi hành; tổ chức thực hiện.

Dự thảo luật cũng bổ sung quy định về thời điểm xác định thuế giá trị gia tăng (VAT) và 1 điều quy định về các hành vi bị nghiêm cấm.

Cần có chính sách phù hợp để mở rộng và bao quát các nguồn thu

Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Lê Quang Mạnh nêu, dự thảo luật bổ sung quy định quà biếu, quà tặng, tài sản di chuyển, hàng biên mậu trong định mức miễn thuế nhập khẩu theo pháp luật về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu thuộc đối tượng không chịu thuế VAT.

Mặc dù không được quy định trong luật, song trên thực tế việc miễn thuế VAT gắn với miễn thuế nhập khẩu hiện cũng được thực hiện đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ dưới 1 triệu đồng gửi qua chuyển phát nhanh (theo Quyết định số 78 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ).

Theo cơ quan thẩm tra, với sự bùng nổ của thương mại điện tử xuyên biên giới, lượng giao dịch hàng hóa có giá trị nhỏ xuyên biên giới đã tăng gấp nhiều lần trong thời gian qua.

Tại Việt Nam, hằng ngày có trung bình 4 – 5 triệu đơn hàng giá trị nhỏ được vận chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam qua các sàn Shopee, Lazada, Tiki, TikTok…

Báo cáo của Ủy ban Tài chính – Ngân sách dẫn số liệu của Tổng công ty cổ phần Bưu chính viễn thông, tháng 3/2023, với giá trị mỗi đơn hàng nói trên được chia nhỏ từ 100.000 – 300.000 đồng; hằng ngày trung bình có khoảng 45 – 63 triệu USD, 1 tháng khoảng 1,3 – 1,9 tỉ USD giá trị hàng hóa được luân chuyển qua các sàn Shopee, Lazada, Tiki, TikTok…

Vẫn theo cơ quan thẩm tra, hiện nay, nhiều nước đã bỏ quy định miễn thuế VAT đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ để bảo vệ nguồn thu, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng giữa hàng sản xuất trong nước và nhập khẩu. 

“Đề nghị Chính phủ có chính sách phù hợp để mở rộng và bao quát các nguồn thu trong bối cảnh hạn chế về ngân sách hiện nay, giải trình cơ sở pháp lý của Quyết định số 78 năm 2010 đối với nội dung nêu trên”, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Quốc hội nêu quan điểm. 

Hai luồng quan điểm về đánh thuế VAT với phân bón

Lần sửa đổi này, Dự thảo luật chuyển phân bón, tàu khai thác thủy sản tại vùng khơi, vùng biển, các loại máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ cho sản xuất nông nghiệp từ diện không chịu thuế sang nhóm hàng hóa áp dụng mức thuế suất 5%.

Chủ nhiệm Lê Quang Mạnh cho biết, trong cơ quan thẩm tra hiện vẫn còn 2 luồng ý kiến. Một luồng đồng tình với nội dung của dự thảo luật để giải quyết bất cập kéo dài của chính sách thuế VAT hiện hành đối với các ngành sản xuất trong nước về các hàng hóa này.

Luồng ý kiến không tán thành cho rằng, việc áp dụng thuế suất 5% sẽ làm tăng chi phí đầu vào của sản xuất nông nghiệp, tăng giá thành sản phẩm, giảm tính cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp trong nước.

Do đó, Ủy ban Tài chính – Ngân sách đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ và báo cáo đầy đủ hơn về tác động của việc sửa đổi chính sách này, từ góc độ tác động đối với các ngành sản xuất trong nước cũng như từ góc độ tác động đối với người nông dân.

Về mức thuế suất, báo cáo thẩm tra nêu, mức thuế suất phổ thông 10% tại Việt Nam hiện nay là thấp hơn so với các nước trong khu vực và trên thế giới, cho thấy Việt Nam có dư địa để tăng thuế suất thuế VAT, đặc biệt trong bối cảnh cần mở rộng cơ sở thu.

Cơ quan thẩm tra dẫn chứng, thuế suất trung bình trong khu vực châu Á là 12%, khu vực Mỹ La tinh là 14%, châu Phi là 16%, các nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) là 19%, liên minh châu Âu (EU) là 22%, thuế suất trung bình toàn cầu hiện nay là 15%.

Theo ông Mạnh, một số nước ASEAN đã và đang tăng thuế suất VAT như một giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thu ngân sách từ sau đại dịch Covid-19. Cùng đó, chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030 cũng đã xác định định hướng “nghiên cứu tăng thuế suất thuế VAT theo lộ trình”.

Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ đánh giá tác động đối với một số phương án tăng thuế suất theo lộ trình để cân nhắc khả năng tăng thuế suất trong dự án luật một cách phù hợp, sau khi nền kinh tế đã được phục hồi, có thể vào cuối giai đoạn 5 năm 2026 – 2030.

Ngay sau khi nghe báo cáo thẩm tra, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi).