Điều hành xuất khẩu gạo phải đảm bảo mục tiêu “kép”

Mục tiêu lớn trong điều hành xuất khẩu gạo là đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, vừa thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu bền vững.

Đây là khẳng định của Bộ Công thương khi chia sẻ về về tình hình xuất khẩu gạo và mục tiêu đảm bảo an ninh lương thực.

Xuất khẩu gạo đang tiếp đà tăng trưởng khá từ năm ngoái. Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, 4 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu gạo đạt 3,23 triệu tấn, trị giá gần 2,1 tỷ USD, tăng lần lượt 11,7% và  36,5% so với cùng kỳ, giá xuất khẩu gạo bình quân cũng đạt mức cao 644 USD/tấn, tăng trên 22%.

Thị trường chính của xuất khẩu gạo trong quý I/2024 có: Philippines, đạt trên 1,01 triệu tấn, tăng 13,2% so với cùng kỳ năm 2023; Indonesia đạt trên 445.000 tấn, tăng 199,7%, Malaysia gần 99.000 tấn, tăng 28,8% so với cùng kỳ 2023.

Để đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia và thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu gạo bền vững, thời gian tới Bộ Công thương tiếp tục tập trung triển khai một loạt giải pháp.

Theo đó, về hoàn thiện thể chế, Bộ cho biết sẽ sớm ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 107/2018/NĐ-CP của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động xuất khẩu gạo, tạo môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và thuận lợi cho các thương nhân xuất khẩu gạo.

Về hỗ trợ xuất khẩu, triển khai các hoạt động giao thương, quảng bá sản phẩm, thương hiệu Gạo Việt Nam, các hoạt động xúc tiến thương mại để khai thác hiệu quả lợi thế từ các Hiệp định FTA nhằm đa dạng hóa, chiếm lĩnh các thị trường mới, tiềm năng và nâng cao sức cạnh tranh cho ngành hàng gạo Việt Nam.

Cùng đó, Bộ chỉ đạo hệ thống Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài, các Văn phòng Xúc tiến thương mại, Trung tâm giới thiệu sản phẩm Việt Nam hỗ trợ thương nhân xuất khẩu gạo thiết lập các kênh phân phối trực tiếp; triển khai các hoạt động quảng bá gạo Việt Nam, đặc biệt là gạo chất lượng cao, có giá trị gia tăng cao thâm nhập các thị trường khó tính, thị trường ngách.

Chỉ đạo hệ thống Thương vụ Việt Nam tại các nước theo dõi và cập nhật chính sách, động thái của các nước sản xuất và xuất khẩu gạo; kịp thời thông tin đến các bộ, ngành, Hiệp hội Lương thực Việt Nam, thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo để chủ động điều tiết hoạt động sản xuất, kinh doanh, đảm bảo hiệu quả.

Bộ Công thương hướng dẫn Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) và các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo nâng cao năng lực đàm phán, ký kết, thực hiện hợp đồng xuất khẩu, cập nhật tình hình xuất khẩu gạo và hỗ trợ thương nhân xử lý vướng mắc trong trường hợp cần thiết.

Đối với cung cầu, bình ổn giá, đảm bảo an ninh lương thực trong nước, Bộ sẽ theo dõi sát tình hình thị trường, chủ động chỉ đạo các địa phương có phương án chuẩn bị nguồn cung, đảm bảo cung cầu mặt hàng gạo, đáp ứng kịp thời nhu cầu của người dân, góp phần bình ổn giá gạo nói riêng và giá lương thực nói chung, đảm bảo an ninh lương thực quốc gia.

Đôn đốc VFA và các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo thực hiện nghiêm túc các quy định tại Nghị định số 107/2018/NĐ-CP, bao gồm việc báo cáo định kỳ về lượng thóc, gạo tồn kho, tình hình ký kết và thực hiện hợp đồng xuất khẩu gạo; tình hình thu mua thóc, gạo hàng hóa nhằm đảm bảo cân đối xuất khẩu và tiêu dùng nội địa; và duy trì mức dự trữ lưu thông theo quy định.

Đồng thời, chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường tăng cường phối hợp với các cơ quan chức năng tại các địa phương theo dõi sát, kiểm tra, giám sát hoạt động lưu thông, tiêu thụ lúa, gạo trên địa bàn và việc duy trì mức dự trữ lưu thông tối thiểu của các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo theo quy định; xử lý nghiêm các trường hợp đầu cơ, trục lợi bất chính, gây bất ổn thị trường trong nước.